Η καθημερινότητα και η ιστορία της Χάλκης!

Σιγά σιγά ανοίγουν τα ταβερνάκια και τα καφέ στο λιμάνι. Τουρίστες βγαίνουν από τα κότερα για πρωινό, ή λιάζονται στις μικρές ταράτσες των παραδοσιακών σπιτιών. Η γειτονιά της Βιγλιμιάς είναι μια γοητευτική σειρά πανέμορφα αρχοντόσπιτα χτισμένα πάνω στο νερό. «Είναι γειτονιά παλιών καπεταναίων γι' αυτό τα σπίτια είναι όλα μεγάλα», μου λέει η Λέγκω Παναγή, δήμαρχος της Χάλκης, που μας υποδέχεται στο σπίτι της, το καπετανόσπιτο του Αντώνη Διαμαντή, ανάμεσα σε υπέροχες αντίκες, γαλλικές λάμπες, σιδερένια κρεβάτια, πίνακες, περίτεχνες βιβλιοθήκες και ανθοστήλες. «Τα πιο πολλά είναι φερμένα απέξω», λέει. «Oι ιδιοκτήτες είχαν ως σπογγέμποροι συναλλαγές κυρίως με τη Γαλλία». Η εμπορική και ναυτική ακμή της Χάλκης στα τέλη του 19ου αιώνα μαζί με τη σπογγαλιεία έφεραν στο λιλιπούτειο νησάκι καινούργιο πολιτισμό, χρώμα στα σπίτια, πολυτέλεια στη διακόσμηση. Πώς σώθηκε όμως αυτό το μικρό διαμαντάκι; «Μια ευτυχής συγκυρία», λέει η δήμαρχος. «Το 1984 η τότε Γραμματεία Νέας Γενιάς κάνει τη Χάλκη Νησί Ειρήνης και Φιλίας των νέων όλου του κόσμου. Αποτέλεσμα είναι το κράτος να δείξει ενδιαφέρον και να προστατεύσει τον οικισμό, ενώ παράλληλα με ένα πιλοτικό πρόγραμμα αναπαλαιώθηκαν τα πρώτα 13 σπίτια. Ο οικισμός σταδιακά τέθηκε υπό αυστηρή προστασία και γλιτώσαμε το τσιμέντο.» Σήμερα οι εκδηλώσεις Ειρήνης και Φιλίας σταμάτησαν· γίνονται όμως εδώ και 15 χρόνια ετήσια συνέδρια εξωτερικής πολιτικής του ΕΛΙΑΜΕΠ, εκδηλώσεις που έφερε στο νησί ο Χαλκίτης σημερινός υπουργός Γιάννης Βαληνάκης.

Από τα μεγάλα παράθυρα του αρχοντικού μπαίνει λαμπερό το γαλάζιο της θάλασσας. Στα γύρω αρχοντικά εργάτες βάφουν με λουλακί χρώμα τους τοίχους και τουρίστες απολαμβάνουν το χαλκίτικο καλοκαίρι πίνοντας καφέ κάτω από τις ομπρέλες του μπαλκονιού τους. Τα περισσότερα σπίτια στη Βιγλιμιά είναι καταλύματα. «Τα πρώτα σπίτια που αναστηλώθηκαν ανέλαβε το αγγλικό πρακτορείο Laska-rina περίπου το 1989 και στη συνέχεια ακολούθησαν κι άλλα». Το Laskarina είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση για τη Χάλκη: ένα ειδικό ταξιδιωτικό πρακτορείο που έφερνε από τη δεκαετία του '80 Αγγλους τουρίστες κυρίως σε μικρά, άγνωστα μέχρι τότε, νησιά του Αιγαίου. Βοήθησε τους ιδιοκτήτες να αναστηλώσουν τα παλιά σπίτια και διαμόρφωσε την ταυτότητα του τουριστικού προϊόντος στο νησί: μικρές παραδοσιακές βίλες πάνω στην ακτή, καλαίσθητες και με αναλλοίωτη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία. Το 2006 το Laskarina έβαλε λουκέτο μετά 30 περίπου χρόνια δράσης στο Αιγαίο. «Οι πελάτες του συνεχίζουν με άλλα πρακτορεία», τονίζει η δήμαρχος.

Οι βίλες της Βιγλιμιάς έχουν όλες αρχαία γυναικεία ονόματα: Πολύμνια, Περσεφόνη, Πραξιθέα -το καπετανόσπιτο Ιωάννη Πιπίνου-, Ευτέρπη, Αριάδνη και άλλα. Είναι κυκλωμένες από στενά δρομάκια με μπουκαμβίλιες και γιασεμιά, έχουν βοτσαλωτές αυλές και μπαλκόνια και το σύνολο είναι ένας από τους πιο χαριτωμένους οικισμούς του Αιγαίου. Ακούγεται το σφυρί του μπετατζή στο βάθος. «Πριν από το 1984 μετρούσαμε πόσα είναι τα φτιαγμένα σπίτια ανάμεσα στα ερειπωμένα. Σήμερα μετράμε πόσα μείνανε ακόμη άφτιαχτα», αναφέρει αποχαιρετώντας με η δήμαρχος, βλέποντας αισιόδοξα το φετινό καλοκαίρι, έστω και χωρίς τη σιγουριά του Laskarina. Eνας ζεστός ήλιος σηκώθηκε πάνω από τα βουνά της Ρόδου…